آشنایی با مفهوم مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
در کلیه کشور‌ها دولت موظف است با توجه به بودجه تعیین شده، امکانات و خدمات رفاهی عمومی را برای شهروندان خود فراهم نموده و بستر مناسبی را جهت تجارت و رشد فعالیت‌های اقتصادی ایجاد نماید. در این میان مردم نیز با استفاده از بستر ایجاد شده، کسب و کار خود را راه‌اندازی و به کسب درآمد می‌پردازند. مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی در واقع سهم دولت از سود کسب شده توسط اشخاص حقیقی است و میزان آن به فاکتور‌هایی چون؛ سمت و نوع فعالیت شخص حقیقی و نیز نوع کسب و کار بستگی دارد.
دولت‌ها به منظور آنکه بتوانند بخشی از هزینه‌های خود را جبران و بودجه‌ای که صرف ارائه خدمات گردیده را بار دیگر به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند، اقدام به دریافت مالیات اشخاص حقیقی می‌کنند. در این راستا دولت‌مردان به منظور ترغیب اشخاص حقیقی به پرداخت مالیات بر درآمد ضمن در نظر گرفتن مشوق‌های اقتصادی، برخی معافیت‌های مالیاتی را نیز به این منظور در نظر گرفته‌اند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی
واژه اشخاص حقیقی در واقع به صاحبان مشاغل اصنافی، کاسبان و مغازه‌داران اطلاق می‌شود. هر یک از این افراد می‌بایست با توجه به نوع کسب و کار و مطابق با خالص درآمد حاصل از آن، اقدام به پرداخت مالیات بر درآمد نمایند. جهت محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، هر فرد می‌بایست در ابتدا هزینه‌های مربوط به کسب و کار خود را برآورد و آن را از خالص درآمد حاصل کم کند. سپس سود به دست آمده از فعالیت خود را تعیین نموده و طی یک اظهارنامه مالیاتی به اداره مالیات ارائه نماید. بر این اساس کارشناس مربوطه، مالیات اشخاص حقیقی را با توجه به میزان سود مشخص شده برای کسب و کار تعیین می‌نماید. صاحبان مشاغل موظف‌اند بر اساس گروه شغلی خود و زمان مشخص گردیده، نسبت به پرداخت به موقع مالیات بر درآمد خود اقدام نمایند تا مشمول پرداخت جرایم مالیاتی نشوند.
بیشتر بخوانید : تعریف مالیات
گروه‌بندی اشخاص حقیقی بر اساس گروه‌های شغلی
بر اساس جدید‌ترین بخشنامه مصوب سازمان مالیاتی کشور، اشخاص حقیقی با توجه به نوع و حجم فعالیت کسب و کار خود در سه گروه زیر جای می‌گیرند و با توجه به آن ملزم به انجام تکالیفی هستند.
مشاغل گروه اول
صاحبان مشاغلی که در این گروه جای می‌گیرند، به منظور ارائه مستندات لازم جهت برآورد مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی ملزم به نگهداری دفتر کل و دفتر روزنامه هستند. همچنین می‌بایست ضمن بایگانی مدارک و اسناد و ثبت آنها در دفاتر ثبت طی یک اظهارنامه مالیاتی، آنها را به همراه صورت وضعیت سود و زیان حاصل به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل دهند. کسب و کارهای زیر در این گروه جای می‌گیرند:
- صاحبان درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و ..
- افراد صاحب هتل‌های سه ستاره یا بیشتر
- افراد عمده فروش، بنک‌داران، صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای، انبار‌داران و …
- صاحبان موسسات حمل و نقل اعم از زمینی، هوایی، دریایی و …
- واردکنندگان یا صادرکنندگان دارای کارت بازرگانی
- صاحبان کارخان‌ها، واحد‌های تولیدی و معادن دارای جواز تاسیس معتبر
- افراد فعال در زمینه خدمات مالی، مشاوره‌ای، طراحی سیستم، صرافی‌ها و …
- صاحبان مدارس، مراکز آموزشی، دانشگاه‌ها و …
- صاحبان موسساتی نظیر موسسات حسابرسی، دفتر‌داری تبلیغاتی، بازاریابی و …
مشاغل گروه دوم
صاحبین مشاغلی که در گروه دوم قرار دارند می‌بایست، تمام فعالیت‌های مالی خود را جهت شفاف‌سازی روند محاسبه مالیات اشخاص حقیقی، در دفتر درآمد و هزینه درج نمایند. کلیه‌ی اسناد مرتبط با درآمد، خرید، هزینه‌ها و… باید بایگانی و نگهداری شوند. این مدارک باید به همراه صورت درآمد و هزینه‌های سالیانه به پیوست اظهارنامه، به سازمان امور مالیاتی جهت محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی ارائه گردند. به طور کلی اشخاص حقیقی که میزان درآمد آنها در اظهار نامه دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی تا دی ماه بیشتر از 50 میلیارد ریال یا برابر با 150 میلیارد ریال یا کمتر باشد، در این گروه قرار می‌گیرند. مشاغل گروه دوم با توجه به نوع فعالیت به شرح زیر می‌باشند.
- چاپخانه داران، صحافی‌ها و انتشاراتی‌ها
- صاحبان کارگاه‌های صنعتی، تاسیسات فنی، نقشه کشی، ساختمانی، محاسبات فنی و مهندسی و نظارت
- پژوهشگران، محققان و کارشناسان امور تحقیقاتی
- کارگزاری‌ها و حق العمل کاران
- کسب و کارهای فرهنگی مانند تئاترها، سینماها و فرهنگسراها
- انجمن‌های صنفی و مراکز ارتباط رایانه‌ای
- مکان‌های ورزشی مانند باشگاه‌ها
- مراکز تفریحی
- نمایشگاه‌های اتومبیل و ارائه دهنده خدمات خودرویی
- بنگاه‌های معاملات املاک
- فروشگاه‌های عرضه کننده زیورآلات
- خدمات مرتبط با فیلم سازی مانند؛ مونتاژ، فیلمبرداری، صدابرداری و دوبلاژ
- پزشکان و دامپزشکان که در مطب خود به طبابت می‌پردازند
- مراکز درمانی و کلینیک‌های زیبایی، آزمایشگاه‌ها و رادیولوژی‌ها
- سالن‌های زیبایی و آرایشگاه‌ها
- مهمان سراها و مسافرخانه‌ها
- تالارهای پذیرایی، رستوران‌ها، غذاخوری‌ها و کلیه‌ی آشپزخانه‌های ارائه دهنده غذای آماده
- خدمات تشریفاتی و برگزار کنندگان مراسمات
- تعمیرگاه‌ها و اتوسرویس‌ها
- فروشندگان آهن آلات
مشاغل گروه سوم
تمامی مشاغلی که در گروه اول و دوم از گروه‌بندی مالیات بر درآمد جایی ندارند، در گروه سوم قرار می‌گیرند. این مشاغل ملزم به ارائه دفاتر نیستند. اما باید کلیه‌ی اسناد و مدارک مربوط به خرید و فروش کالا یا خدمات، دارایی‌ها و هزینه‌ها را نگهداری و بایگانی کنند. در ادامه به طور اختصار به چند نکته مهم و حائز اهمیت در بحث مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی خواهیم پرداخت.
- اشخاص حقیقی و کسب و کارهای حقیقی می‌بایست در بازه زمانی قانونی مشخص شده علاوه بر ارائه اظهارنامه مربوط به سال مالی، مالیات مقرر شده را پرداخت کنند.
- صاحبان مشاغل بسته به نوع فعالیت تجاری که انجام می‌دهند و نیز مطابق با گروه بندی مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، می‌بایست جزییات روند تجارت خود را از ابتدای سال مالی در دفاتر قانونی ثبت و نگهداری کنند.
- اشخاص حقیقی باید در انتهای سال مالی و پیش از پایان مهلت قانونی، ترازنامه یا خلاصه وضعیت هزینه‌ها و درآمد خود را جهت محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به سازمان امور مالیاتی ارائه نمایند.
- در صورتی که آخرین روز مهلت قانونی برای تحویل اظهارنامه مالیاتی روز تعطیل باشد، مهلت ارسال اظهارنامه نخستین روز کاری پس از تعطیلی در نظر گرفته می‌شود.
- مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی باید مطابق با ماده 131 قانون و به صورت پلکانی پرداخت گردد.
- با گذشت 4 ماه از شروع فعالیت کسب و کار خود می‌توانید از مزایایی چون معافیت مالی بهره مند شوید، از این رو می‌توانید مراتب را به اداره مالیات اعلام نمایید.
نحوه استعلام مالیات اشخاص حقیقی
برای کسب اطلاع و استعلام میزان بدهی مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، می‌توانید در سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور ثبت نام کنید. با این کار به کلیه‌ی سوابق مالیاتی خود دسترسی خواهید داشت. در این سامانه اطلاعات مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی تنها با استفاده از شناسه ملی در دسترس است. همچنین با مراجعه به سایت my.tax.gov.ir می‌توانید از میزان بدهی مالیاتی و یا ممنوع الخروجی خود مطلع گردید.
برای دریافت اطلاعات و مشاوره با ما تماس بگیرید.
ما در سفیران تکس تلاش می کنیم تا بهترین راهکارهای مالیاتی و بهتربن خدمات را به شما ارائه دهیم.
