مقدمه
یکی از مهم‌ترین نیاز‌های فردی افراد در یک جامعه، نیاز به تامین مسکن و سرپناه می‌باشد. در این میان برخی از افراد مالکیت بیش از یک خانه را بر عهده دارند و این امر موجب شده تا تعداد خانه‌های خالی و بدون استفاده در کشور به طور قابل توجهی افزایش یابد. این در حالی است که، بسیاری از افراد جامعه و به خصوص قشر جوان سرپناهی برای زندگی ندارند. از این رو به منظور جلوگیری از بلا استفاده بودن این خانه‌ها و افزایش ظرفیت اسکان افراد خانوار، طرح مالیات بر خانه‌های خالی در سال 1399 توسط شورای نگهبان تصویب و به عرصه اجرا درآمد.
به موجب این طرح تمامی واحدهای مسکونی که بر اساس اطلاعات مندرج در اداره ثبت بیش از 120 روز خالی و بلا استفاده بمانند، مشمول پرداخت مالیات خانه‌های خالی خواهند شد و تبصره‌های معافیت از مالیات (تبصره ۱۱ ماده ۵۳ قانون) شامل حال آنها نخواهد شد. از این رو با توجه به اهمیت و ضرورت این مهم به خصوص برای صاحبین این دسته از واحدهای مسکونی، در ادامه شما را با جزییات قانون مالیات بر خانه‌های خالی، میزان و نحوه تشخیص آن آشنا خواهیم کرد.
کدام دسته از خانه‌ها به عنوان خانه خالی تلقی می‌شوند؟
مفهوم خانه خالی یکی از اساسی‌ترین مواردی است که هر شخص، قبل از بررسی قانون مالیات بر خانه‌های خالی می‌بایست با آن آشنا شود. مطابق با این قانون چنانچه شرایط یک واحد مسکونی با شروط مصوب زیر تطابق داشته باشد، مشمول پرداخت مالیات بر خانه خالی خواهد شد. این شروط به شرح زیر می‌باشند:
- واحد مسکونی مورد نظر، محل سکونت اصلی یا فرعی شخص مالک نباشد.
- جمعیت شهر محل استقرار خانه خالی، بیش از صد هزار نفر باشد.
- حداقل یکسال از تاریخ صدور گواهی پایان کار خانه در پروژه شخصی‌سازی و بیش از 18 ماه در پروژه‌های انبوه‌سازی گذشته باشد.
- مطابق با تاریخ ثبت سند ملک، حداقل 4 ماه از زمان خرید خانه گذشته باشد.
- بر اساس قانون مالیات بر خانه‌های خالی، واحد مسکونی مورد نظر می‌بایست حداقل 4 ماه در اجاره نبوده و شخص مستاجر دارای اقامتگاه اصلی باشد.
- خانه خالی مورد نظر در صورت وقف بودن، مطابق با وقف‌نامه هیچگونه مشکلی جهت اجاره رفتن نداشته باشد.
- مشخصات واحد مسکونی توسط شخص مالک، در سامانه معاملات املاک وزارت راه و شهرسازی جهت اجاره یا فروش ثبت نشده باشد.
مقصود از مالیات بر خانه‌های خالی
یکی از مشکلات اساسی رایج در بخش تامین مسکن کشور، وجود خانه‌های خالی است. این معضل بر اثر خودداری برخی از سرمایه‌داران از فروش یا اجاره املاک شخصی بوجود آمده است. هدف اصلی امتناع بسیاری از این افراد از اجاره یا فروش املاک در اختیار به ویژه در زمان‌های خاصی از سال، افزایش قیمت ملک و دستیابی به سود‌های کلان می‌باشد. از این رو شورای نگهبان به منظور مقابله با افزایش رواج این معضل در جامعه و مبارزه با سودجویی این دسته از سرمایه‌داران، طرحی را با عنوان مالیات بر خانه‌های خالی در تیرماه سال 1399 تدوین و جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال نمود. پس از رفع و اصلاح ایرادات وارده، کلیات این طرح نهایتاً توسط مجلس تصویب و جهت اجرا به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ گردید.
به موجب بند‌‌های این طرح، هر واحد مسکونی که شرایط ذکر شده در بالا را داشته باشد، جزو خانه‌های خالی به شمار آمده و مطابق با قانون مالیات بر خانه خالی شخص مالک مشمول پرداخت جریمه‌های مالیاتی مشخص خواهد شد. میزان مالیات بر خانه‌های خالی مختلف متفاوت می‌باشد و متناسب با مواردی چون؛ مقدار اجاره خانه، مبلغ ودیعه و ارزش ملک متغیر خواهد بود. به جهت محاسبه مبلغ جریمه لازم است با برخی الگوریتم‌ها و اصول حسابداری آشنایی داشته باشید.
نحوه تشخیص خانه‌های خالی از غیر
تمامی اشخاص و مالکان واحدهای مسکونی ملزم هستند، مشخصات ملک شخصی خود را در سامانه اسکان و املاک کشور به ثبت برسانند. این سامانه در واقع جهت سازماندهی فرآیند ثبت‌نام مالیات بر خانه‌های خالی راه‌اندازی شده است و متعلق به وزارت مسکن و شهرسازی می‌باشد. علاوه بر این روند ثبت‌نام و بارگذاری مدارک در این سامانه به گونه‌ای است که در مجموع، اطلاعات جامع و دقیقی را از وضعیت سکونت هر خانه، کدپستی، متراژ و … را جمع‌آوری می‌نماید. اولین راهکار دولت جهت تشخیص خانه‌های خالی از غیر، ملزم نمودن بانک‌ها و کلیه نهاد‌های دولتی به دریافت و ثبت آدرس و کدپستی محل سکونت مراجعین می‌باشد. به موجب این امر روند شناسایی محل سکونت افراد با دقت و سرعت بیشتری انجام خواهد شد.
دومین راهکار دولت به منظور شناسایی مالکان خانه‌های خالی جهت ملزم نمودن آنها به پرداخت جریمه‌های مالیاتی، ارسال درخواست شفاف‌سازی و تعیین وضعیت واحدهای مسکونی از طریق پیامک است. اشخاص و مالکانی که اینگونه از پیامک‌های دولتی را دریافت می‌کنند، صرفاً می‌بایست ظرف مدت 2 ماه وضعیت ملک خود را در سامانه مذکور به ثبت برسانند. در صورت عدم ثبت اطلاعات مورد نیاز، ملک مذکور به عنوان خانه خالی شناخته شده و مشمول پرداخت جریمه مالیاتی می‌شود. در این راستا فرد مالک می‌بایست در اسرع وقت، اظهار‌نامه مالیاتی را تکمیل نموده و به سازمان مالیاتی کشور ارائه نماید.
نحوه محاسبه نرخ مالیات بر خانه‌های خالی
بر خلاف تصور عموم نرخ مالیات بر خانه‌های خالی بستگی به میزان فرسودگی یا قدمت خانه ندارد. به این معنا که مالیات خانه خالی نوساز و کلنگی هیچگونه تفاوتی با یکدیگر نداشته و مطابق با قوانین یکسان می‌باشد. میزان مالیاتی که برای خانه‌های خالی وضع می‌شود با توجه به فاکتور‌هایی چون؛ تعداد خانه‌ها، ارزش تجاری ملک و مدت زمان خالی بودن خانه محاسبه می‌گردد. علاوه بر این در برآورد نهایی میزان نرخ مالیات این دسته از خانه‌ها، ضریب مالیات نیز با توجه به جمعیت شهر محل استقرار ملک در محاسبه لحاظ خواهد شد. به عنوان مثال ضریب مالیات بر خانه‌های خالی در شهرهایی با بیش از 100 هزار نفر جمعیت مانند تهران، برای اشخاصی که بین 1 تا 5 خانه خالی دارند به صورت زیر محاسبه می‌گردد:
- ضریب مالیات در سال اول: 6 برابر ارزش اجاری واحد مسکونی
- ضریب مالیات در سال دوم: 12 برابر ارزش اجاری واحد مسکونی
- ضریب مالیات در سال سوم: 18 برابر ارزش اجاری واحد مسکونی
علاوه بر این ضریب مالیات بر خانه خالی برای افرادی که بیش از 5 خانه خالی دارند نیز، به صورت زیر محاسبه خواهد شد:
- ضریب مالیات در سال اول: 12 برابر ارزش اجاری کلیه واحدهای مسکونی
- ضریب مالیات در سال دوم: 24 برابر ارزش اجاری کلیه واحدهای مسکونی
- ضریب مالیات در سال سوم: 36 برابر ارزش اجاری کلیه واحدهای مسکونی
لازم به ذکر است پس از صدور برگه تشخیص میزان مالیات، شخص مالک در صورت رضایت و نداشتن اعتراض حداکثر ظرف یک ماه می‌بایست نسبت به پرداخت مبلغ جریمه محاسبه شده اقدام نماید. در غیر اینصورت به ازای هر یک ماه دیرکرد، 2.5 درصد به مبلغ کل جریمه افزوده خواهد شد.
برای دریافت اطلاعات و مشاوره با ما تماس بگیرید.
ما در سفیران تکس تلاش می کنیم تا بهترین راهکارهای مالیاتی و بهتربن خدمات را به شما ارائه دهیم.
